سکته مغزی زمانی اتفاق می افتد که جریان خون در قسمتی از مغز مسدود شده و سلول های مغز از اکسیژن محروم شده و می میرند . با مرگ سلول های مغزی ، افراد دچار ضعف یا فلج می شوند و برخی دیگر توانایی صحبت کردن یا راه رفتن را از دست می دهند . به گفته انجمن سکته مغزی آمریکا ( ASA ) در ایالات متحده ، هر 40 ثانیه یک سکته مغزی رخ می دهد . راه بهبود سکته مغزی طولانی و غیرقابل پیش بینی است ، بنابراین درک عوامل خطر آن و نحوه جلوگیری از وقوع آنها بسیار مهم است .

✔ عوامل خطر سکته مغزی

1. فشار خون بالا

فشار خون طبیعی و سالم کمتر از 120/80 میلی متر جیوه است . فشار خون بالا زمانی است که خون در رگ های خونی با فشاری بالاتر از حد طبیعی جریان می یابد . از آنجا که فشار خون بالا هیچ علامتی ندارد ، برخی افراد سال ها قبل از تشخیص بیماری با آن زندگی می کنند . فشار خون بالا می تواند منجر به سکته مغزی شود ، زیرا به مرور زمان به عروق خونی آسیب می رساند و باعث تشکیل لخته در عروق خونی مغز می شود . فشار خون بالا نه تنها می تواند باعث سکته مغزی شود ، بلکه باعث بیماری های قلبی نیز می شود . این به این دلیل است که قلب باید برای پمپاژ خون بیشتر فعالیت داشته باشد . کنترل فشار خون بالا با معاینه فیزیکی و بررسی منظم فشار خون شروع می شود .

✵ برای کاهش فشار خون باید شیوه زندگی خود را که شامل رژیم غذایی کم نمک و متعادل ، حفظ وزن سالم ، ورزش منظم و محدود کردن مصرف الکل است ، تغییر دهید .

2. کلسترول بالا

نه تنها باید به طور مرتب فشار خون خود را چک کنید ، بلکه باید سطح کلسترول خون را نیز کنترل کنید . کلسترول زیاد در جریان خون باعث تجمع پلاک در رگ های خونی و در نهایت باعث لخته شدن خون می شود . برای حفظ سطح کلسترول سالم ، از رژیم غذایی سالم حاوی میوه ها و سبزیجات و غذاهایی که سدیم و چربی کمی دارند استفاده کنید . ورزش منظم نیز مهم است .

3. سیگار کشیدن

سیگار کشیدن از دیگر عوامل خطر سکته مغزی است . دود سیگار حاوی مواد شیمیایی سمی مانند مونوکسید کربن است که به سیستم قلبی عروقی آسیب می رساند و فشار خون را افزایش می دهد . به علاوه سیگار کشیدن می‌تواند باعث تجمع پلاک در شریان‌ها شود ، تجمع پلاک باعث لخته شدن لخته‌های خونی می شود که جریان خون را به مغز کاهش می‌دهد . سیگار کشیدن نیز احتمال تشکیل لخته را افزایش می‌دهد .

4. دیابت

افراد مبتلا به دیابت نوع 1 و نوع 2 نیز در خطر سکته مغزی هستند . هیچ درمانی برای دیابت وجود ندارد ، اما با استفاده از داروها و رژیم غذایی مناسب می توانید سطح قند خون خود را سالم نگه دارید . این امر عوارضی مانند حمله قلبی ، سکته مغزی ، آسیب اندام ها و آسیب عصبی را کاهش می دهد .

5. سایر بیماری های زمینه ای

داشتن بیماری های زمینه ای یکی دیگر از عوامل خطر سکته مغزی است . این بیماری ها شامل :

•  بیماری سرخرگ محیطی ( PAD ) : تنگ شدن عروق خونی به دلیل تجمع پلاک در دیواره شریان

•  بیماری شریان کاروتید : تنگ شدن عروق خونی در پشت گردن به دلیل تجمع پلاک

•  فیبریلاسیون دهلیزی ( AFib ) ضربان قلب نامنظم که باعث جریان خون ضعیف و لخته های خون می شود که می توانند در مغز حرکت کنند .

•  بیماری های قلبی : برخی بیماری ها مانند کرونر بیماری قلبی ، بیماری دریچه قلب و نقایص مادرزادی قلبی می تواند باعث لخته شدن خون شود .

•  بیماری سلول داسی شکل : نوعی گلبول قرمز که به دیواره رگ های خونی می چسبد و جریان خون به مغز را مسدود می کند .

•  داشتن سابقه شخصی حمله ایسکمی گذرا حمله ( TIA ) یا سکته خفیف

✔ نکات پیشگیری از سکته مغزی

ما همیشه نمی توانیم سابقه خانوادگی یا سلامت خود را کنترل کنیم ، اما می توانیم اقدامات لازم برای کاهش احتمال سکته را انجام دهیم . برای افرادی که با فشار خون بالا ، کلسترول بالا ، دیابت و چاقی مبارزه می کنند ، پیشگیری از سکته مغزی با تغییر شیوه زندگی آغاز می شود . مثلا :

•  داشتن رژیم غذایی متعادل مصرف سدیم را محدود کرده و روزانه پنج واحد یا بیشتر میوه و سبزیجات مصرف کنید . از خوردن غذاهای حاوی چربی اشباع و چربی ترانس ، و مصرف الکل و شکر بپرهیزید .

•  ترک کردن سیگار . برخی از مردم می توانند سیگار را به طور ناگهانی ترک کنند ، اما این روش برای همه کار نمی کند .درمان جایگزین نیکوتین را در نظر بگیرید تا هوس سیگار کشیدن به آرامی کاهش یابد . همچنین ، از افراد ، موقعیت ها یا مکان هایی که ممکن است باعث تحریک میل به سیگار کشیدن شوند اجتناب کنید . برخی از افراد وقتی در جمع افراد سیگاری هستند ، مستعد سیگار کشیدن می باشند . می توانید با پزشک متخصص مشورت کنید و از داروهای تجویزی استفاده کنید .

•  فعالیت داشتن

حداقل 30 دقیقه فعالیت سه تا پنج روز در هفته تاثیر مثبتی بر فشار خون ، کلسترول و کنترل وزن دارد . برای انجام تمرینات سخت گیر نباشید ، پیاده روی ، دویدن ، شنا یا انجام هر فعالیت دیگری که باعث تپش قلب می شود ، مناسب است .

•  کاهش وزن . تمرین منظم و اصلاح رژیم غذایی باعث کاهش وزن بدن می شود و در نتیجه فشار خون و کلسترول پایین می آید . کاهش 5 تا 10 پوند ( حدود 2.5 تا 4.5 کیلو ) اتفاق خوبی است .

•  انجام معاینه سالانه . برای چک کردن فشار خون ، میزان کلسترول و قند خون ، حداقل سالی یکبار به پزشک مراجعه کنید .

•  در صورت داشتن شرایط غیر عادی درمان را پیگیری کنید . در صورت تشخیص بیماری یا شرایطی که خطر سکته را افزایش می دهد ، با پزشک مشورت کنید . برنامه درمانی خود را برای سالم و قوی نگه داشتن قلب و عروق خونی دنبال کنید . به عنوان مثال ، افراد مبتلا به دیابت ، برای جلوگیری از سکته مغزی و عوارض آن باید به طور منظم سطح قند خون خود را کنترل کنند . قند خون خود را با مصرف داروهای دیابت ، ورزش منظم و داشتن رژیم غذایی مناسب ، متعادل نگه دارید .

✔ نکته آخر

سکته مغزی می تواند فرد را دچار ناتوانی کند و تهدید کننده زندگی باشد . هرچه در مغز گردش خون کمتر باشد ، عوارض سکته مغزی بیشتر خواهد بود . اگر شما یا یکی از عزیزانتان دچار سکته شدید ، فوراً با اورژانس تماس بگیرید .